Urie BRONFENBRENNER - Bioecological Systems Theory | How INSTITUTIONS and CULTURE affect Development
00:43.0
Yung may ibang kabatch ko, halos kinakasal pa lang din sila.
00:46.2
And then, kung meron na silang mga anak, mga nasa isa or dalawa lang ako.
00:49.9
In my case, wala pa akong anak.
00:52.1
And then, marami din sa mga kabatch ko yung mga.
00:54.7
Wala pang anak, let alone, wala pa rin asawa, yung iba.
00:58.3
So, bakit nagkaganon?
01:00.3
Bakit, I mean, bakit nagkaroon ng pagbabago sa pacing ng development
01:03.8
or even sa attitude ng mga tao regarding sa developmental progress nila as a human being?
01:10.9
So, bakit may generational differences?
01:13.8
To answer that question in a simple sense, it's all about context.
01:17.8
Sabi nga ni Yuri Bronfenbrenner sa kanyang Theory of Bioecological Systems Theory,
01:22.6
context or change in context in the environment of a person can really change everything sa development niya.
01:29.7
Ngayon, ang tanong is, paano ba na-change yung context na yun as time goes by?
01:34.4
So, yun ang pag-uusapan natin ngayon sa isa na namang episode ng Human Development Series.
01:38.9
At ako si JP, huwag na natin patagalin, roll na natin yung intro.
01:48.1
So, before natin itackle yung differences between generation,
01:51.7
eh, pag-uusapan muna natin kung bakit meron bang pagkakaiba within generation muna, diba?
01:57.1
So, bakit may diversity within generation?
01:59.1
And somehow, kahit may diversity, eh may similarity pa rin sila sa bawat isa, okay?
02:04.2
First reason kung bakit nagkakaroon ng similarities or differences between people in the same generation is because of biology, diba?
02:11.5
So, sa biological makeup natin, kasama dyan yung genes, kasama dyan yung sex, kasama dyan yung age, diba?
02:16.8
So, iba ang development ng mga lalaki kumpara sa mga babae.
02:19.9
Iba din yung ugali or iba din yung parang mga priorities ng mga 5-year-old kumpara sa mga 25-year-old, no?
02:26.7
Ideally, dapat ganun kasi kung parehas pa rin kayo, eh, ako na lang, diba?
02:30.7
Yung mga yun, eh, pwede sila mag-determine talaga ng differences among people.
02:34.6
But at the same time, dahil member tayo ng species na Homo sapiens, eh, meron pa rin tayong pagkakapareho sa bawat isa.
02:40.5
Especially sa mga taong malapit yung genes natin.
02:43.1
Like, for example, yung mga kapatid natin, diba? Kung may kambal ka, okay?
02:47.0
So, yung mga yan, magkakalapit tayo ng genes.
02:49.9
Sa kapwa mo lalaki, kapwa mo babae.
02:51.8
So, medyo may pagkakaparehas yung development na ganyan.
02:55.0
Especially if nabubuhay kayo within the same age.
02:57.3
Mumbaga, magkabatch kayo, okay?
02:59.3
But, of course, hindi lang naman biology yung nagpapatakbo ng development natin.
03:03.6
Na-establish natin yan sa mga previous videos natin.
03:06.1
So, yung another factor sa development natin is yung environment.
03:09.6
Especially yung immediate environment natin, diba?
03:12.6
So, pag sinabing environment, ang automatic na naisip natin dyan is yung family.
03:17.0
Specifically, yung mga parents.
03:18.6
Kasi yung mga parents, sila yung una nating makakainteract sa mundo, diba?
03:22.5
So, kung yung mga parents is maganda yung pagpapalaki sa isang bata,
03:26.3
eh malamang sa malamang maganda din yung magiging development niya.
03:30.7
And then, of course, kasama din sa immediate environment natin is yung school, no?
03:34.5
And even yung mga churches, nakalalakihan natin.
03:37.2
Kasi majority of our time, maliban sa time natin with parents, eh nag-i-stay tayo sa school, no?
03:42.5
So, yung mga teachers, or even yung mga barkada, yan.
03:45.9
Kasama yan sa mga immediate environment natin.
03:48.1
And sila, yung mga may direct influence sa atin, kasi literal natin sila nakakainteract.
03:53.7
So, therefore, yung mga types of institutions, no?
03:56.8
Tatawagan natin institutions yung mga grupo ng tao na to.
03:59.4
Yung school, yung family, and yung peers, yung churches.
04:02.4
So, yung mga yan, direkta yung efekto nila sa atin.
04:05.6
So, kung maganda or maayos yung influence na yan, yung family natin, yung school, yung peers, or yung church,
04:12.3
of course, yung development din natin is magkakaroon ng positive na development.
04:16.6
And again, vice versa.
04:18.7
Tapos, dahil direct yung influence nila sa atin, e, direct din natin silang mai-influencehan.
04:23.4
So, merong two-way street, or two-way relationship na tinatawag.
04:27.4
So, interaction na to between the institution and the developing person is tinatawag nating micro-system.
04:34.4
So, yung mga institutions na to, they can do a collaboration, no?
04:37.8
They can collaborate with each other para mas ma-develop ng maayos yung development ng isang tao.
04:43.4
So, di ba yung sa mga school, yung mga parents, no?
04:46.0
Nagpapa-PTA meeting sila.
04:48.1
They will meet with the parents, and then pag-uusapan yung mga programs,
04:51.2
pag-uusapan yung mga interventions na pwedeng gawin para mas ma-improve pa yung development ng kanilang mga anak.
04:57.5
So, that is a collaboration between the school, which is one institution,
05:01.3
and then the family, or the parents, which is another institution na directly din makaka-apekto sa development ng bata.
05:08.0
So, yung tawag dito sa interaction between micro-system na directly pa rin mag-i-influence dun sa developing ng bata is meso-system.
05:16.0
Usually, magkakaiba-iba tayo.
05:17.9
On some level, ng mga institution na kinabibilangan natin.
05:21.5
Kaya nga, yun yung mag-i-explain kung bakit pagkaiba ng konti yung mga development ng isang tao, no?
05:27.4
Kumpara sa isang tao.
05:28.4
Kasi, they have different parents, di ba?
05:30.3
They have different schools.
05:31.8
They have different peers, and so on.
05:33.4
Pero kahit ganun, di naman sobrang kakaiba, no?
05:36.3
Yung mga institutions na kinabibilangan natin.
05:38.9
So, this would explain why most of the time, eh, magkakaparehas tayo ng mga kabatch natin.
05:43.9
Ibig sabihin, kunyari, yung mga batch ko, yung mga barkada ko, medyo same kami.
05:47.9
No, ng pacing ng development, and even ng attitudes regarding sa development namin as a person.
05:53.7
So, in other words, eh, hindi nito ma-explain yung generational differences na nakikita natin or napapansin natin sa mga nagdaang henerasyon, di ba?
06:02.6
Para ma-explain natin yung generational differences na to, eh, pag-usapan natin yung mga ibang system na indirect, no?
06:09.4
Yung influence sa developing ng person, but nonetheless, may effect pa rin.
06:13.3
And usually, yung effect na to is mas malaki, no?
06:16.1
And medyo detrimental kasi.
06:17.6
Kasi yung tao mismo, no, yung developing person, eh, wala siya masyadong control sa mga nangyayari na ito.
06:28.6
So, may mga institutions or mga factors o may mga grupo ng tao na merong indirect effect or influence sa development ng isang bata.
06:37.0
For example, yung workplace ng mga magulang.
06:39.3
So, yung workplace, that is an institution, no?
06:41.8
Pero hindi naman naapektoan directly ng workplace yung development ng isang bata.
06:46.3
Kasi hindi naman nagtatrabaho yung bata dun sa workplace na yun.
06:49.2
But still, may effect pa rin.
06:50.8
Kasi yung workplace na kung saan nagtatrabaho yung magulang can influence the magulang's themselves.
06:56.7
The family themselves, di ba?
06:58.8
So, syempre, pag toxic yung workplace, ang tendency is mag-spill over yun sa bahay.
07:03.8
So, ang tendency is madadama yung bata.
07:06.0
O kaya naman, di ba, makikita natin na parang kulang na yung income ng isang magulang.
07:10.7
So, kailangan magtrabaho ng dalawang magulang.
07:12.7
So, imbis na may stay at home na parent, eh,
07:15.6
ang tendency is parang yung dalawa nagtatrabaho.
07:18.2
So, nababawas yung attention, nababawas yung care, nababawas yung parang parenting na nangyayari dun sa isang bahay.
07:24.2
So, ang tawag sa interactions between institutions, no,
07:27.3
na may indirect na effect sa development ng bata ay exosystem.
07:31.7
O kaya nga, medyo mahirap magkalo ng baby sa panahon ngayon.
07:34.5
Kasi parang dilema yan, eh, di ba?
07:35.9
Kung di ka magtatrabaho, hindi mo dadami yung trabaho mo, kulang yung pera, pantustos.
07:40.9
But at the same time, kung dadamihan mo naman yung trabaho mo, hindi mo malaga ng maayos yung anak mo.
07:45.6
Kung kahit anong piliin mo, parang talo ka, di ba?
07:49.3
And usually, dito sa Philippines, ang pinaprioritize natin is yung kapakanan ng mga anak natin, di ba?
07:55.0
Kasama yan sa kultura, di ba?
07:56.7
Pamilya muna bago lahat dito sa Pilipinas, for better or for worse.
08:01.2
So, dahil nga dito sa Pilipinas, may kultura tayong ganon,
08:03.9
yung mga workplaces natin is somehow, di ba,
08:07.2
napipilitan silang gumawa ng policies na kung saan parang ipaprioritize natin yung mga pamilya natin.
08:13.3
Kaya nga yan, dumadami yung mga work-life balance.
08:15.6
Sa chuchu, kaya naman yung parang mga shortened work hours.
08:20.2
Meron tayong mga maternal leave, tapos yung bago paternal leave or something like that, di ba?
08:25.0
So, because of that culture or because of that value system na meron tayo sa Pilipino,
08:29.6
medyo nagkakaroon ng development sa mga institutions na meron tayo.
08:34.1
So, hindi lang yan sa mga workplaces, of course, kasama din yan sa mga schools.
08:38.0
Kasi sa Philippines, di ba, edukasyon ang pinapamanas natin ng mga magulang natin
08:43.0
kasi hindi yan makukuha ng sinuman.
08:45.6
Ipaprioritize din yung gobyerno sa edukasyon natin.
08:49.6
So, yung mga yan, yung kultura, yung power ng culture can really affect
08:53.6
the direction of the development ng mga institutions natin.
08:57.6
And in turn, yung mga institutions na yun, directly din silang makaka-affect sa development ng isang tao.
09:03.6
So, yung tawag dun sa power ng culture to change the direction of the development of institution
09:09.0
ay tinatawag nating macro system.
09:11.7
So, the thing about culture is that it's not static.
09:14.6
It's very dynamic.
09:16.0
Ibig sabihin, nagbabago yan, nag-evolve yan through time.
09:19.4
So, usually, yung mga changes na to ay dala ng mga significant historical events
09:23.6
like mga gera or pandemia.
09:26.0
Kasi yung mga events na yan can really destroy re-economy.
09:29.6
And pag na-destroy economy, of course, parang nagkakaroon ng shift in priorities
09:34.3
yung mga tao within that country.
09:37.0
So, pag nagkaroon ng shift in priorities, parang nagkakaroon din ng shift in culture.
09:41.6
So, ang tawag dito sa power ng history or ng time,
09:44.6
to change the culture of a certain country,
09:48.0
is tinatawag nating chrono system.
09:50.2
From the word chronos, meaning time.
09:52.7
So, sabi nga nila, nothing is permanent but change.
09:55.6
And this is also applicable sa context of development ng mga tao within that time frame.
10:01.2
So, now, going back to sa question natin,
10:03.2
bakit nga ba may generational differences?
10:05.7
Specifically, bakit bumagal yung pacing of development
10:09.1
or yung attitude ng mga tao towards family
10:12.4
as the generation goes by?
10:15.1
So, kung susundin natin yung theory ni Bronfenbrenner,
10:17.7
eh, ang kasagutan ay nasa chrono system.
10:20.5
So, habang umaagos yung panahon, yung mundong kinagagalawan ng mga tao,
10:25.9
At yung pagbabago na ito, eh, malaki nagiging epekto
10:28.9
regarding sa mga priorities natin, regarding sa mga attitudes natin,
10:33.8
sa buhay in general.
10:35.6
Kasama dito, syempre, yung pagpapakasal at pagpapamilya.
10:38.7
And dahil na-influencia ng chrono system ang lahat ng institution na meron tayo,
10:44.3
eh, therefore, naapektoan niya din yung development ng mga tao
10:48.2
depende sa kung anong time or anong point of history nandun yung tao na yun.
10:53.2
So, to apply this concept,
10:54.9
nung panahon ng mga lolot-lola natin, kakatapos lang ng World War II.
10:59.0
So, yung mga magulang nila, eh, hindi nahihirapang maganap ng trabaho
11:02.5
dahil nagre-rebuild lahat, no?
11:04.2
Maraming mga available na work, no?
11:06.6
And dahil maraming available na work, eh, madaling pumasok yung pera.
11:10.2
Madaling pumasok ng resources.
11:11.5
So, hindi sila discouraged.
11:13.9
Na mag-anak ng marami, diba?
11:15.7
Lalo na, wala pang contraception nun.
11:17.3
So, pag mag-anak sila ng marami, may bonus pa na kapag lumaki sila,
11:20.7
eh, magtatrabaho sila for the family.
11:22.7
Sobrang lucky talaga nung magiging family ng maraming tao during that time.
11:26.8
And then, nung panahon na ng mga magulang namin para maging magulang sila, diba?
11:31.1
Eh, medyo bumagal yung ekonomiya.
11:32.9
But still, kaya pa naman mag-sustain ng mga anak.
11:36.5
Yun nga lang, hindi na kayang walo, no?
11:38.5
Hindi na kayang sampo.
11:40.0
Apat maximum or lima maximum na yun.
11:42.6
And para mas matustusan ng maigi yung mga pamilya nila,
11:46.4
eh, pumunta ng ibang bansa.
11:48.3
Yung mga ibang magulang, diba?
11:50.2
Kasi nga, parang dito sa Pilipinas, eh, nagkakaubusan na ng trabaho.
11:53.7
Eh, yung available lang na trabaho, eh, sa ibang bansa.
11:56.8
Siyempre, nagkaroon din ng effect yun, diba?
11:58.9
Imaginin mo, para lang mabuhay yung isang pamilya,
12:01.2
kailangan mawalay nung isang magulang dun sa pamilya niya,
12:04.4
no, para lang mabuhay yung lahat ng mga kakapatid.
12:07.7
So, siguro, no, kami, nung lumalaki kami, na-internalize namin yun,
12:12.9
na mahirap yung buhay, diba?
12:14.7
So, as much as possible, eh, hindi na namin uulitin
12:17.4
yung ganung klaseng setup ng family.
12:19.9
Tapos, nung kami na, yung mga nasa age na ng pagiging magulang,
12:24.2
eh, yun, meron kaming attitude na ganun regarding sa size ng family.
12:28.3
Tapos, isama mo pa yung economics ngayon,
12:31.2
na kung saan kailangan tatlo yung trabaho mo
12:33.9
para lang matustusan yung sarili mo.
12:35.7
Paano pa kaya kung meron kang baby?
12:38.4
Paano pa kaya kung meron kang pamilya?
12:40.4
So, ang nangyari is,
12:41.6
hindi kami incentivize, no,
12:44.0
na mag-start ng family,
12:45.5
or kung mag-start man kami ng family,
12:48.0
Para mas sustainable pa rin yung aming situation.
12:51.8
So, sa mga Gen Z, ewan ko, diba,
12:54.4
kung paano yung sa inyo,
12:55.6
kayo ba, anong plano nyo, no,
12:56.8
lagay nyo sa comment section.
13:04.4
Of course, this is just an oversimplification, no,
13:06.8
to illustrate the point of the theory of Bronfenbrenner.
13:10.0
Pero I think you get the point,
13:11.6
naman, na iba yung mundong kinagagalawan
13:14.0
ng mga taong nabuhay nung 1930s
13:17.1
kumpara sa mga taong nabuhay ngayong 2024.
13:21.1
Hindi pa natin sinasama dyan
13:22.3
yung nangyari na pandemia nung 2020, no?
13:25.5
So, siguro yun yung magiging assignment ninyo sa baba.
13:28.0
Palagay nyo, paano kaya naka-apekto
13:29.6
sa development ng mga tao
13:31.1
at various stages in life
13:32.7
yung pandemic na nangyari nung 2020, diba?
13:35.4
Ano nangyari sa mga bata, no, nung 2020?
13:38.2
Ano nangyari sa mga teenager,
13:39.5
sa mga high school,
13:40.3
sa mga senior high school?
13:41.6
Nung 2020 or even nung college, diba?
13:44.4
So, comment nyo sa baba
13:46.1
kung ano palagay nyo yung parang naging efekto.
13:48.7
So, diba? Sobrang dami.
13:50.0
So, in short, yung context ng development
13:51.9
ng isang tao or yung time, no,
13:54.0
kung saan, kung kailan siya nag-develop as a tao
13:56.4
is malaking efekto talaga
13:57.9
sa magiging pacing or kind of development
14:02.1
So, yan ang mag-explain
14:03.3
kung bakit merong generational differences
14:05.6
or kilala din sa tawag na cohort effects.
14:10.1
So, ayan, napag-usapan natin
14:11.3
yung bioecological systems theory
14:13.3
ni Yuri Bronfenbrenner
14:14.6
and nasagot din natin yung tanong
14:15.9
kung bakit may generational differences, diba?
14:18.6
Sana may natutunan kayo
14:20.5
and nag-enjoy kayo kahit papano, no?
14:22.4
Huwag nyo na kalimutang i-like
14:23.7
at i-share nyo na rin to
14:24.8
sa mga gen Z nyong friends, diba?
14:27.7
At huwag nyo kalimutang mag-subscribe.
14:30.0
Thank you din sa mga members natin
14:31.6
na directly sumusupport sa ating channel
14:33.4
and kung ikaw gusto mo din
14:35.1
supportahan yung channel natin directly,
14:37.0
eh pwede ka mag-join, no, sa baba, no?
14:39.4
Talabing ng subscribe.
14:41.3
Apple users, click nyo lang yung link sa description, no?
14:44.2
So, if ever mag-join kayo,
14:45.6
meron din ako mga perks na binibigay
14:47.3
para sa mga members natin.
14:49.4
Ngayon, kung nag-review kayo for RPM board exams,
14:52.3
no, yung Tier 3 membership natin,
14:54.6
ayan, malaki yung pwedeng maitulong yan
14:56.2
kasi meron tayong mga members-only content
14:58.2
na kung saan nagdi-deep dive tayo, no?
15:00.8
Mga lecture type talaga
15:02.3
sa mga topics na pinag-aaralan natin sa channel.
15:05.4
So, yun muna sa ngayon
15:06.6
and maraming salamat sa pakikinig or panunod
15:09.1
kung ano man yung ginawa nyo
15:11.3
always enjoy learning!
