00:54.8
ang kanilang pampalamig.
00:57.5
Ngayon, pag-usapan po natin,
00:59.2
saan nga ba talaga ang pinagagalingan nitong sobrang init
01:02.5
ng panahon ngayon na nararanasan,
01:05.0
not just in our country,
01:06.2
but for many nations, mga sangkay,
01:09.6
na nadarama ito, lalong-lalo na po dito sa Southeast Asia.
01:13.6
Bago tayo magpatuloy,
01:14.7
pakisubscribe po muna yung ating YouTube channel.
01:16.7
Ayan po, mga sangkay, 1.2 million subscribers na po tayo dito.
01:21.2
Parami po tayo ng parami, paangat po tayo ng paangat.
01:23.4
Kaya naman, kung hindi ka po po nakakapagsubscribe,
01:25.9
ito na, ito na yung chance mo na mapabilang dito
01:28.2
sa napakaraming mga solid sangkay.
01:30.8
So ang gawin mo lamang, hanapin niyo po ito sa...
01:32.6
I don't know, hindi mo na kailangan palang hanapin.
01:34.8
I-check mo po sa ibaba, meron po dyang subscribe button.
01:37.8
Ito mismo pinapanood niyo.
01:39.4
Pindutin niyo po yung subscribe,
01:41.1
tapos pindutin niyo po yung bell,
01:43.0
at pindutin niyo po yung all.
01:44.8
Okay? Napakadali, diba?
01:47.2
Ngayon, sa mga nanonood po sa Facebook,
01:49.2
abah, syempre, huwag niyong kailimutan na i-follow
01:51.1
ang ating Facebook page.
01:53.4
Super duper, dali lamang po niyan, mga sangkay.
01:56.2
Ito na nga, pag-usapan po natin ito.
01:58.7
Ngayon, may mga niresearch kasi ako dito,
02:01.7
saan nga ba ito nanggagaling, mga sangkay,
02:04.2
ano nga ba ang pinanggagalingan itong matinding init ng panahon.
02:11.5
Umaya, tingnan po natin, mga sangkay,
02:13.2
pero ito muna, balik po tayo.
02:15.1
Ito yung kasalukuyang nangyayaring,
02:16.7
ngayon, dito pa lang po sa Southeast Asia,
02:22.6
heatwave na nga po ang tawag nila dito, eh.
02:27.2
Heatwave na po ang naranasan daw dito sa Southeast Asia,
02:31.5
including itong bansa natin.
02:38.3
Sa Vietnam, pinakita dito anong sitwasyon nila, mga sangkay.
02:41.1
Halos kaparehas din po sa Pilipinas.
02:46.7
Vietnam po ito, mga sangkay.
02:51.2
Hawig lang din ang Pilipinas, eh, no, kung titignan.
02:53.5
Pero, malinis nga lang doon.
02:55.1
It's so tiring pushing this cart under in this heat.
02:58.4
I am used to the work, but with the heat, it's unbearable.
03:01.9
The heatwave is having a widespread effect.
03:07.6
The whole city is under a heatwave and it's affecting life in the city.
03:11.5
Many children fell sick due to the heat.
03:14.0
We don't have the infrastructure needed to adapt.
03:16.7
To a hotter weather.
03:18.8
Okay. So, doon ito sa Vietnam, mga sangkay, doon,
03:21.8
dineclare na po talaga na merong heatwave.
03:24.2
Ewan ko sa Pilipinas, ang tawag kasi sa atin, mga sangkay, is
03:29.7
Hindi ko masyadong matuko ito, mga sangkay.
03:31.6
Ano nga ba ang kaibahan ng dalawang ito?
03:33.9
Heatwave at heat index.
03:37.4
Pero, sa international news kasi,
03:39.9
ang tawag na po nila sa matinding init ng panahon ngayon na
03:44.5
Sa Southeast Asia ay heatwave.
03:46.7
So, ito po ay sa Vietnam, mga sangkay.
03:48.7
Namu-problema po sila doon.
03:50.5
Kasi, kahit po yung mga pinagawa nilang infrastruktura daw,
03:54.7
mga sangkay, parang ang hirap na rin po i-ano,
03:57.4
ang hirap na rin pong sandalan ng isang tao
04:00.5
dahil nga po sa sobrang init.
04:05.3
Ito, sa Pilipinas.
04:07.5
Filipinos in Manila are trying to cool down any way they can.
04:11.9
Kahit nakapag-i-care na na-bounce na yung ano, yung init.
04:16.7
Kaya po sila nakapayong, nagbabounce yung init.
04:18.9
Which is totoo, mga sangkay.
04:22.0
Pag lumabas ka ng bahay,
04:23.6
hindi lang kasi init mula sa itaas yung nararamdaman.
04:29.2
Maging po mula sa ilalim po ng yung sa semento,
04:33.4
o sa lupa, mga sangkay.
04:35.4
Kaya, nasasabing nila na nagbabounce yung init.
04:39.5
So, nagtatagpo, mga sangkay, na pagigit naan.
04:42.1
Kaya kahit nakapayong, salung-salupo talaga ang init ng panahon.
04:46.7
Nang buong katawan.
04:48.6
Even if we have an umbrella, the heat hits us in our faces.
04:52.9
Thousands of schools across the Philippines suspended classes earlier this month.
04:57.3
Ayan, binalita na po dito, mga sangkay, sa international,
05:00.4
na maging ang mga skwelahan sa Pilipinas, eh nag-close na rin.
05:04.7
Or switched to online learning due to the scorching heat.
05:10.1
The annual dry season has already started in some provinces in Indonesia.
05:14.2
Ito, Indonesia naman, mga sangkay.
05:17.8
Which can result in more intense heat due to reduced cloud cover.
05:23.0
Scientists say this month's extreme heat is partly due to the second year of the El Niño weather phenomenon.
05:30.4
So, dito, mga sangkay, alam po natin ito.
05:33.1
Isa sa dahilan kung bakit sobrang init ng panahon ay dahil po sa El Niño.
05:39.2
But, sa likod ng El Niño, ang nagpapalalaan na ito, mga sangkay, ay ito pong climate.
05:47.5
At mamaya, mag-usapan po natin yan.
05:50.3
As well as climate change.
05:52.4
Aporan, January, February, Marat, salalo di atas.
05:55.4
This was the hottest three months in 100 years of observation.
05:59.3
It shows that this year is likely to reach the hottest global temperature in history.
06:04.1
And it's likely this April will be the hottest on record too.
06:09.9
So, El Niño and climate change.
06:12.6
Ito po yung punot dulo, mga sangkay.
06:16.1
Highlight po natin.
06:16.7
Ang pinakadahilan kung bakit nangyayari ito sa ating mundo, itong galitong klaseng tumitinding init,
06:24.0
ay dahil po sa El Niño at climate change.
06:28.5
In Thailand, the annual Songkran Water Festival over the weekend...
06:32.5
Ito, sa Thailand naman, mga sangkay.
06:34.4
...high temperatures in the traditional way.
06:37.6
The Thai Ministry of Public Health warns that temperatures in many areas are said to exceed 40 degrees Celsius.
06:44.5
UNICEF warns that high temperatures and humidity this month could put children at serious risk of heat-related illnesses,
06:53.4
including breathing problems and cardiovascular disease.
06:58.4
Back in Vietnam, motorbike taxi riders like...
07:01.7
Sa Vietnam, mga sangkay, balik ulit.
07:04.0
...millions around the region had no choice but to work outdoors all day in the searing heat.
07:09.6
I spend a lot of time...
07:13.6
I spend a lot of time...
07:13.9
I spend a lot of time out on the street and this hot weather is hurting me.
07:19.1
Experts say the heat is likely to continue for weeks.
07:22.8
Jessica Washington, Al Jazeera, Jakarta.
07:25.1
Okay, so itong init, mga sangkay, hindi lamang magpapatuloy ng ano.
07:28.9
Ang baga, hindi po ito mapuputol ng ilang linggo lamang.
07:33.0
Hanggang May pangaraw po ito, mga sangkay.
07:35.8
Ngayon, ulitin ko, ang pinakadahilan,
07:39.2
ang pinakapinagmulmulan po na ito, mga sangkay,
07:42.4
itong ganitong klaseng...
07:43.9
sobrang lala ng init ng panahon
07:45.9
ay ang ilinyo at climate change.
07:48.7
So, may ilinyo, pero itong ilinyo, mga sangkay,
07:51.8
dumadaan lamang po ito, baga ilang buwan lang.
07:54.9
Pero itong climate change, ito po yung pangmatagalan.
07:59.1
Ito po yung nagpapalala ng sitwasyon, mga sangkay,
08:01.7
kung bakit ang lala ng init ng panahon.
08:03.5
Ngayon, kahit basayan po natin dito,
08:10.0
Extreme heat is a dangerous weather
08:13.9
condition that is becoming more common
08:16.3
and severe as climate change
08:19.5
warms the planet.
08:23.4
So, itong extreme heat,
08:25.2
itong nararanasan daw po natin
08:26.8
na malalang init ng panahon.
08:30.1
Ito daw po ay napakadelikadong weather condition
08:34.1
na nagiging common na lamang po
08:38.9
lumalala daw po itong climate change
08:41.7
na nagpapalala ng init ng panahon.
08:43.9
Init sa ating planeta.
08:46.6
Ayan, mga sangkay,
08:47.5
very ano na lang, common,
08:49.9
kumbaga, madali pong maintindihan yan.
08:52.4
Bakit may init ang panahon?
08:53.6
May climate change.
08:55.5
It is the leading weather-related cause
08:57.8
of death in United States.
09:02.7
Ito daw yung leading na weather-related cause of death
09:06.1
dun daw po sa United States.
09:08.1
And significant and likely undercounted
09:12.1
cause of death worldwide.
09:15.7
May pambihira, mga sangkay.
09:18.0
So, itong init ng panahon,
09:22.8
lumalala, mga sangkay,
09:24.9
in addition to its health effects,
09:30.0
extreme heat can damage roads,
09:33.9
electrical wires,
09:35.7
and other infrastructure.
09:39.0
Stress energy system as air conditioners,
09:42.1
draw more electricity.
09:46.7
nakakapag-damage daw po ito
09:48.3
at nakakapagpabagsak ng crops and livestock.
09:52.3
At nakakapag-contribute
09:54.5
sa mga natural disasters,
09:58.0
kagaya na lamang po ng droughts and wildfires.
10:01.9
Ito po yung mga pagkatuyok,
10:04.4
no, ng mga katubigan
10:06.4
o mga pinagmumulan ng tubig,
10:08.2
yung fresh waters,
10:09.7
at pagkakaroon po ng mga sunog
10:12.1
Which is, kahit sa Pilipinas nangyayari.
10:14.9
So, ito, mga sangkay,
10:17.1
malinaw na dahil po sa climate change,
10:19.9
lumalala ang sitwasyon.
10:24.0
across the globe,
10:25.6
hot days are getting hotter
10:27.6
and more frequent.
10:31.6
Parang naging normal na lang po talaga ang lahat.
10:36.6
Ito daw po ay naging normal na lamang.
10:39.7
Eh, nung 2023 nga,
10:44.6
yun daw po yung pinakamalalang init ng panahon.
10:48.7
Yun daw po yung pinakamalalang init
10:51.7
na naranasan ng ating mundo.
10:53.9
Pero mukhang malalampasan yan
10:56.1
sa panahon natin ngayon.
11:01.6
habang tumatagal ang panahon,
11:03.1
lumalala po ng lumalala ang init.
11:06.0
Dahil po sa climate change.
11:10.8
nagiging common na lang daw po
11:18.5
Yan po yung realidad
11:20.1
na nagaganap ngayon.
11:21.9
Kaya kung may magtatanong sa inyo,
11:23.3
bakit nga ba mainit ang panahon ay
11:24.7
dahil po sa climate change?
11:27.1
Pinapalala ng climate change
11:28.6
itong ilin ninyo.
11:32.2
Ano po ang inyong opinion,
11:33.6
May mga naiisip ba kayong
11:35.8
Well, just comment down below
11:37.2
ano po ang inyong mga
11:39.9
Meron po akong isang
11:41.5
Sangkay Revelation.
11:43.5
Hanapin nyo po ito sa YouTube
11:44.7
o di kaya makikita nyo po yan
11:46.1
ngayon sa inyong mga screen.
11:47.9
Dumisong pinapanood nyo.
11:49.8
I-subscribe nyo po,
11:51.7
at i-click nyo po yung all
11:52.7
dahil dito nag-upload po tayo
11:53.9
ng mga mahalagang informasyon
11:57.3
So, ako na po yung magpapaalam.
11:58.4
Mag-iingat po ang lahat.
11:59.8
God bless everyone.
