10 Bawal Gawin sa Umiinom ng Losartan sa High Blood. -By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:38.1
So, sa isang grupo ng tao na may high blood, malaking tulong ang Losartan.
00:43.3
Pero meron din grupo ng mga pasyente na hindi makakatulong ang Losartan.
00:49.0
So, hindi siya one size fits all na pag nakikinig kayo dito, lahat iinom hindi po.
00:55.4
Papakita ko sa inyo yung benefits ng Losartan, kanino bagay.
01:00.0
At mamaya, yung sampung bawal gawin at yung possible side effects kung umiinom kayo ng Losartan.
01:06.9
Ang Losartan, ang trabaho niya, pinapababa niya yung blood pressure.
01:12.5
Isa to sa effecto niya.
01:13.7
Binablock niya yung angiotensin receptor blocker siya.
01:17.7
So, pinapaluwag niya yung mga artery.
01:20.8
So, pag lumawag yung mga artery ng katawan, bababa yung blood pressure.
01:25.2
Ayon sa mga pag-aaral, ito po inaaral namin.
01:28.9
Bilang cardiologist, bilang internist, ito talaga yung mga pinag-aaralan namin.
01:35.2
Yung mga umiinom ng Losartan, nakita nila mas hindi na i-stroke.
01:41.6
Proven ito. Ito sigurado na patunayan.
01:44.7
Mas hindi na i-stroke, mas hindi sila nahaheart attack.
01:49.6
Kung may high blood ka at umiinom ka ng Losartan.
01:52.4
Although, yung amlodipine na favorite ko rin gamot, ganun din siya.
01:57.3
Bawas stroke, bawas heart attack din siya.
02:00.3
Mamya, papakita ko rin difference ng amlodipine sa Losartan.
02:04.3
Pero ang Losartan, may dagdag benefits pa siya.
02:08.3
Ang Losartan, maganda siya sa heart failure.
02:13.3
Kung kayo ay mahina ang puso, nasabihan lumalaki ang puso,
02:19.3
nasabihan kumakapal ang puso, may left ventricular hypertrophy.
02:27.3
Pwede sa 2D echo, kumakapal ang puso, lumalaki ang puso.
02:31.3
Humihina yung ejection fraction sa 2D echo.
02:35.3
Bagay na bagay itong mga Sartan.
02:38.3
Losartan, Valsartan, Telmisartan, Olmesartan.
02:42.3
Actually, bagay din sa heart failure at malaking puso ang mga prill.
02:47.3
Yung mga prill na gamot, ACE inhibitor.
02:50.3
Ito yung mga enalapril, captopril, lisinopril.
02:53.3
Maganda rin siya.
02:55.3
Bukod sa high blood, heart failure, maganda.
02:58.3
Isa pa, yung mga takot magkaroon ng diabetes.
03:03.3
Yung at risk magkaroon ng diabetes.
03:06.3
May lahi ng diabetes, mataba, lalaki, mahilig sa matatamis.
03:11.3
Yung umiinom ng Losartan para sa high blood,
03:15.3
mas bumababa ang chance nilang magka-diabetes.
03:19.3
Napakagaling, ang dami niyang added benefit.
03:23.3
At bukod dito, meron pa isang use ang mga Sartan.
03:27.3
Itong angiotensin receptor blocker.
03:31.3
Ang use niya para sa mga may early stage ng kidney disease.
03:39.3
Kailangan malinaw na malinaw.
03:41.3
Bawal inumin ang gamot.
03:43.3
Kahit ano binabanggit ko nang hindi nagpapakita sa doktor.
03:46.3
Ang final decision, cardiologist nyo or nephrologist, kidney specialist.
03:51.3
Pero ikukwento ko na sa inyo.
03:53.3
Sa kidney disease kasi, chronic kidney disease, limang stage yan.
03:57.3
Stage 1, stage 2, hanggang stage 5.
04:00.3
Stage 5, stage 4, papuntang dialysis yan.
04:05.3
Sobrang taas ng creatinin.
04:07.3
Stage 1, stage 2, early pa lang yung kidney disease.
04:11.3
Baka konting taas pa lang ng creatinin.
04:14.3
Konting protina pa lang lumalabas sa ihi.
04:17.3
Chronic kidney disease, stage 1, stage 2.
04:21.3
Itong early stage, posible, ulitin ko.
04:24.3
Posible matulungan ng mga sartan.
04:28.3
Pero ang nephrologist nyo lang po ang pwede magbigay.
04:32.3
So kung meron kayong chronic kidney disease, early stage, stage 1, stage 2.
04:37.3
Punta kayo sa nephrologist nyo.
04:42.3
Baka lang bigyan kayo nitong mga Losartan, Valsartan, or Telmisartan, either doon.
04:48.3
Pero siya po magdidecide.
04:50.3
Actually, minsan nga kahit walang high blood, binibigyan nito para sa kidney disease.
04:55.3
Pero tulad ng sinasabi ko, hindi kayo pwede iinom ng basta-basta
05:00.3
kasi sobrang sensitive at mahirap ang pagbigay.
05:06.3
Ito yung mahirap sa pagdodoktor.
05:08.3
Hindi siya basta-basta lahat na pasyente yung may chronic kidney disease,
05:12.3
bibigyan ng Losartan, mali po yun. Hindi.
05:15.3
Ang gagawin ng nephrologist nyo, kung stage 1, stage 2, chronic kidney disease,
05:20.3
baka bigyan ka na isang sartan, susubukan ka nitong isang Losartan or ibang sartan.
05:26.3
Pag binigyan ka niya, siguro in 1 to 2 weeks, uulitin yung creatinin mo.
05:32.3
Pag yung creatinin mo bumaba, gumanda, ay baka ituloy-tuloy yung Losartan.
05:39.3
Pero may chance din, pag binigyan ng Losartan ang chronic kidney disease stage 1, stage 2, pwedeng lumala.
05:50.3
Pwedeng tumaas ang creatinin, pwede din mag-kidney failure.
05:54.3
Sino makakaalam kung yung stage 1 kidney disease mo ay lalala o bubuti with Losartan?
06:03.3
Actually, walang makakaalam. Kaya nga siya trial.
06:07.3
Pero basically, sa mga pag-aaral, parang mas panalo. Parang mas panalo kaysa talo.
06:13.3
Kaya sinasabi ko sa inyo, mahirap siya.
06:16.3
Pero sa high blood lang, kung high blood lang issue nyo, pwede Losartan.
06:20.3
Kung ang issue nyo lang, malaki ang puso, mahina puso, pwede Losartan.
06:27.3
Takot sa diabetes, pwede rin Losartan.
06:30.3
Ngayon naman, ano yung mga bawal gawin? Ano dapat ingatan?
06:36.3
Habang sinasabi ko 10 iingatan, makikita nyo na rin yung mga side effect ng Losartan.
06:41.3
At kung ano rin yung talo niya. Meron din siyang mga ibang kahinaan.
06:50.3
Ano yung kahinaan ng Losartan?
06:52.3
Ang kahinaan niya is, mas mahina siya magpababa ng blood pressure kumpara sa amlodipine.
07:00.3
Kung baga, pag nagboxing tong dalawa, pag naglaban ng Losartan sa amlodipine, nagboxing sila,
07:06.3
pampababa ng blood pressure, eh laging panalo si amlodipine.
07:11.3
Si amlodipine kasi, 24 hours ang efekto. Tsaka malakas.
07:17.3
Panalo siya ng mas nabababa niya.
07:20.3
Yung mga super high blood, matigas ang blood pressure, ayaw bumaba, mataba, matigas ang ulo,
07:27.3
amlodipine para tulog yung high blood mo, makontrol.
07:32.3
Losartan, nakokontrol din yung high blood pero mas mahina.
07:36.3
Isa pang problema sa Losartan. Sa Losartan, after 12 hours, medyo hihina na efekto niya.
07:45.3
Iminom ka sa umaga, after 12 hours, sa gabi, medyo mahina na.
07:49.3
Pagdating ng 24 hours, kinabukasan, ang efekto, uminom ka ng umaga ng Losartan.
07:56.3
Gabi, mahina na efekto. Ibig sabihin, mahina na control sa blood pressure.
08:00.3
Pagising mo next day, 24 hours, ang efekto na lang ng Losartan mo, 25%.
08:06.3
Medyo mahina na. Hindi ka tulad ng amlodipine, ininom mo kunwari sa umaga, hanggang gabi, hanggang kinabukasan, meron pang efekto kasi mas malakas siya.
08:18.3
Pero, on the other side, sinabi ko nga sa inyo, may added benefit naman yung Losartan.
08:23.3
Malaki yung puso, iwas diabetes.
08:26.3
So, ito yung mga sampung dapat ingatan.
08:29.3
Sampung dapat bawal gawin sa uminom ng Losartan.
08:33.3
Number one, hindi pwede tigil bigla.
08:37.3
Lahat namang gamot sa high blood. Kasi pag tinigil mo bigla, walang paalam sa doktor, after 2 to 3 days, pwedeng tumaas.
08:48.3
Wala naman siyang rebound effect.
08:50.3
Hindi yung pag tinigil mo, may mangyayari sa iyo.
08:53.3
Ang mangyayari lang, tataas lang yung blood pressure.
08:55.3
Pero, otherwise, wala naman talagang efekto mangyayari.
08:59.3
Ang bawal itigil agad yung gamot na metoprolol.
09:05.3
Ako, naka-metoprolol ako eh.
09:07.3
Maganda yung metoprolol, mahina sa blood pressure, pamparelax, mabilis ang heart rate.
09:12.3
Pero, ang metoprolol at yung mga ibang ulol, atenolol at iba pa,
09:16.3
pag tinigil mo, imbis na bumagal ang heart rate mo, lalong bibilis.
09:22.3
May rebound. Parang nasanay ka na sa metoprolol, binababa yung heart rate mo.
09:27.3
Tinigil mo bigla, bigla ka magpapalpitate.
09:30.3
So, dahan-dahan ang tanggal.
09:33.3
So, huwag lang biglang itatanggal. Ipaalam muna sa doktor.
09:37.3
Number 2, pag nakalosartan, bawal uminom ng alak.
09:41.3
Alak kasi, nakakalasing, nakakasedate.
09:44.3
At yung alak, nagpapataas ng dosis ng losartan.
09:49.3
So, kung nakainom ka ng losartan, uminom ka ng alak, baka sumobra lakas yung efekto ng losartan,
09:55.3
ma-low blood ka naman. Kasi uminom ka ng alak eh.
09:59.3
Alak, bawal din sa amlodipine. Alak, bawal din sa antidepressant.
10:03.3
So, sobrang alak, hindi rin maganda.
10:05.3
Kasi dumadaan siya sa liver, sa atay.
10:08.3
E losartan, sa liver din dumadaan. Sa liver din ang may metabolize.
10:14.3
Number 3, ang isang side effect ng losartan.
10:18.3
Actually, pwede mo sabihin good side effect.
10:20.3
Magugulat kayo dito, hindi nyo paalam to.
10:23.3
Isang side effect ng mga losartan, nakakataas ng potassium level.
10:29.3
Actually, maganda nga dapat mataas potassium. Maraming kababayan natin, low potassium eh.
10:35.3
Pero, siyempre, aware tayo. Pag nakalosartan, pwedeng tumaas ang potassium.
10:40.3
Ibig sabihin, kung meron kapag ibang iniinom,
10:43.3
baka umiinom ka pa ng potassium supplement,
10:47.3
o meron ka ibang potassium na iniinom para sa ibang sakit, tapos nakalosartan ka,
10:52.3
baka sumobra taas ang potassium.
10:54.3
So, bantay lang sa potassium. Kasi, delikado yung mababang potassium, delikado din yung mataas.
11:00.3
Aware lang na losartan, nagpapataas ng potassium.
11:04.3
Pero sa normal na tao, okay lang dapat yun eh.
11:07.3
Minsan gusto pa nga natin na tumataas yung potassium.
11:13.3
Number 4, huwag maging dehydrated.
11:17.3
Diba, lagi ko sinasabi sa inyo, inom ng maraming tubig.
11:21.3
8 to 10 glasses tubig sa isang araw. Diba?
11:25.3
Bakit ko sinasabi tubig?
11:27.3
Isip natin, tubig para sa kidney, tubig para sa muka,
11:31.3
tubig, ano ba, kasi pampalakas.
11:35.3
O, diba, para sa tiyan, tubig.
11:37.3
Pero ang tubig, pag umiinom ka ng mga gamot, kailangan mo rin maraming tubig.
11:42.3
Pag maraming tubig kasi, yung liver natin, para gumana yung atay natin,
11:47.3
kailangan din maraming tubig eh.
11:49.3
Para umanda rin yung function niya.
11:51.3
Pag dehydrated ka, okay, kulang ka sa tubig.
11:55.3
Diba, pwedeng bumaba blood pressure mo.
11:58.3
Nainitan ka, tapos nakalosartan ka.
12:01.3
Baka malow blood ka masyado.
12:03.3
Baka magulo yung electrolytes mo.
12:06.3
Okay, yung sodium potassium mo, baka sumobra-baba.
12:09.3
Diba, nagtatae ka, dehydrated.
12:11.3
Naglosartan, baka malow blood.
12:14.3
Isa pa, number four, mga senior.
12:17.3
Okay, very important.
12:18.3
Mga senior, 60 years old and above,
12:21.3
usually, ang pag-process ng losartan, mas mabagal.
12:26.3
Ang pag-alis ng losartan sa katawan, mas bumabagal.
12:31.3
Kaya, ang dose ng senior, parang mas malakas efekto sa kanila.
12:36.3
So, in short, pag nakalosartan ka 50 mg sa batang edad,
12:40.3
50 mg sa batang edad, baliwala.
12:43.3
Pero edad 70, binigyan mo losartan 50 mg,
12:46.3
ah, baka mas malakas konti.
12:48.3
Mas alaga sa senior, mas hinay-hinay.
12:52.3
Number five, bawal na bawal gawin.
12:55.3
Kuminom sa losartan, ito bawal na bawal gawin.
13:01.3
Hinding-hindi pwede magbubuntis ang nakalosartan, nakasartan, kahit nakapril.
13:07.3
Yung mga enalapril, kaptopril, losartan.
13:10.3
Bakit may siguradong masamang efekto sa baby?
13:16.3
Kaya kung bata pa kayo, magbubuntis pa, ibang gamot na lang inumin mo pang high blood.
13:23.3
Amlodipine kasi medyo bawal din sa buntis pero hindi ganoon kasama.
13:29.3
May category yun eh. May category ng gamot sa buntis.
13:34.3
A category, USFDA sa buntis, pwede inumin yung gamot.
13:39.3
B, baka pwede inumin.
13:41.3
C, medyo bawal inumin sa buntis.
13:44.3
Category D, dog, bawal inumin.
13:47.3
Ang losartan, category D.
13:50.3
Ibig sabihin, bawal na bawal sa buntis.
13:53.3
Nagpapadede, losartan, walang pag-aaral pero hindi na rin natin sinasadya.
13:58.3
So, ibang gamot pagbuntis.
14:00.3
Buntis na high blood, nifedipine, tsaka metildopa.
14:05.3
Aldomet, yun lang mga binibigay.
14:09.3
Severe kidney disease, severe liver disease, bawal ang losartan.
14:16.3
Diba sinabi ko sa inyo, yung losartan, diba?
14:19.3
Pag kidney, chronic kidney disease, stage 1, stage 2, baka pwede pa.
14:24.3
Sa stage 3, medyo alanganin.
14:27.3
Stage 4, stage 5 kidney disease, bawal na yung mga losartan.
14:32.3
Kasi pag malapit na mag-dialysis, mataas na creatinine, mahina na ihi, mataas na potassium nito.
14:39.3
Tataas na yung potassium nung may chronic kidney disease.
14:42.3
Tapos losartan, tataas pa yung potassium.
14:44.3
Hindi na pupwede talaga.
14:46.3
Severe kidney disease, bawal na.
14:48.3
Severe liver disease, bawal na.
14:50.3
Pero wala naman kayong severe liver disease.
14:53.3
Kung may liver disease, binabawasan yung dose.
14:55.3
Kung may problema sa kidney, check ang creatinine.
14:58.3
May problema sa liver, check ang SGPT, SGOT.
15:02.3
Kung sobrang taas ito, bawal din itong mga gamot.
15:07.3
Huwag din sobrang alat kumain.
15:10.3
Pag sobrang alat ang kinakain, humihina din yung losartan.
15:14.3
Alat kasi nakakataas ng blood pressure.
15:18.3
Iwas sa pain reliever.
15:20.3
Mga NSAID. May phenamic acid, ibuprofen.
15:26.3
Baka daw humina ang efekto ng losartan.
15:29.3
Tsaka sinabi ko sa inyo, ang pain reliever,
15:32.3
unless nereseta ng doktor ninyo,
15:35.3
kung kayo lang basta-basta umiinom, di ko pinapayo.
15:38.3
Kasi pain reliever, pwede makasira ng tiyan,
15:41.3
pwede magka-ulcer, pwede rin masira ang kidneys.
15:45.3
Pain reliever, baka makasira ng kidneys.
15:48.3
Phenamic, ibuprofen, at iba pa.
15:51.3
Sasabayan mo pa ng losartan na minsan good, minsan bad sa kidneys,
15:58.3
Kung baga sa kidney, huwag mo na akong masyadong galawin.
16:02.3
Mas konting gamot itong pain reliever.
16:04.3
Baka sinasabi ko sa inyo, unless nereseta ng doktor,
16:07.3
huwag araw-arawin, huwag gawing vitamins ang pain reliever kahit over the counter pa.
16:13.3
Number nine, ito binabantayan.
16:16.3
Yung mga bawal isabay sa losartan.
16:20.3
Yung iba, merong mga diuretic, pampaihi na bawal.
16:26.3
Lithium, para sa mental health, bawal isabay.
16:32.3
Kung may inyong para sa tuberculosis,
16:35.3
medyo pag sinabay sa losartan, hihina ang losartan.
16:39.3
So may mga gamot hindi pwede isabay sa losartan.
16:43.3
And number ten, binabantayan natin side effects.
16:47.3
Ano possible side effects?
16:49.3
Ito naman, maliit lang naman ang chance ng side effects.
16:52.3
Pero kung meron ka nito, aware lang tayo.
16:54.3
Side effects ng losartan, yung iba sinisipon-sipon.
16:59.3
Tapos, yung iba naman,
17:01.3
namamaga yung face.
17:03.3
Pero bihirang bihira ito.
17:05.3
Rare lang ito. Very, very rare.
17:07.3
Merong iba, inuubo.
17:11.3
Actually, yung ubo, problema yun ng mga ACE inhibitors.
17:15.3
Yung mga captopril and allopril inuubo.
17:17.3
Pero ang losartan, meron din konting ubo.
17:20.3
Meron din konting nasal congestion.
17:25.3
At upper respiratory tract infection. May possibility.
17:29.3
Tsaka, isa pang binabantayan sa losartan,
17:30.3
actually, kahit anong gamot.
17:32.3
I'm loaded with losartan.
17:34.3
First three days.
17:36.3
Yung unang tatlong araw ng pag-inom,
17:39.3
syempre, maselan yun.
17:41.3
So, pagbago pa lang ang inom,
17:43.3
gusto ko nga medyo mababang dosis.
17:46.3
Huwag muna biglang magja-jogging,
17:48.3
magpapagod, magpapainit,
17:52.3
Kasi nag-a-adjust pa yung katawan mo.
17:55.3
Ang takot natin, baka sumobra-baba ang blood pressure.
17:58.3
Baka first dose, sumobra-baba.
18:01.3
Pero kung one week ka na umiinom, sanay na,
18:03.3
sanay na yung katawan mo, okay na yun.
18:05.3
Pwede na siya tuloy-tuloy.
18:07.3
So, first three days, binabantayan lang,
18:09.3
baka bumagsak yung blood pressure.
18:11.3
Pero otherwise, tuloy-tuloy na siya.
18:14.3
So, I think, naturo ko lahat
18:16.3
ng kailangan nyong alamin sa losartan.
18:19.3
Pwede may pagkain, pwede walang pagkain.
18:22.3
Tulad na sinabi ko, first three days,
18:24.3
ingat lang, baka mahilo,
18:26.3
baka bumaba ang BP.
18:28.3
Pero otherwise, tuloy-tuloy lang ito.
18:30.3
Pwede ba itigil yung gamot?
18:32.3
Kailangan pa alam nyo sa doktor na eh.
18:34.3
Sabihin nyo, Dok, normal na BP ko,
18:37.3
130 over 80 na eh.
18:39.3
Naka-losartan ako, naka-amlodipine ako.
18:44.3
Actually, hindi mo dapat itigil
18:46.3
kasi normal nga yung BP mo.
18:48.3
Kaya nga nag-normal yung BP mo.
18:50.3
Ito, BP mo normal, 130 over 80.
18:52.3
Kasi meron kang dalawang gamot
18:55.3
Pag tinanggal mo yung gamot,
18:57.3
tataas ulit yung blood pressure mo.
18:59.3
Kailan mo pwede itigil?
19:01.3
Siyempre, papaalam mo sa doktor.
19:03.3
Pwede mo itigil kung bagsak yung blood pressure mo.
19:06.3
Kung bumagsak, kung 90 over 60 ka na lang.
19:11.3
Ibig sabihin, nasobrahan.
19:13.3
Tsaka natin babawasan.
19:15.3
Pero kung ang BP mo,
19:19.3
naka-losartan ka or naka-amlodipine ka,
19:21.3
ibig sabihin, kulang ang dosis.
19:23.3
And lastly, ano doon?
19:25.3
Ang dose ng losartan,
19:27.3
from 25 mg up to 100 mg a day.
19:31.3
Yun lang ang dose.
19:33.3
Ang availability, may 50 mg tablet,
19:36.3
Pero 100 mg lang.
19:38.3
Bawal lumampas sa 100 mg.
19:42.3
Pag hindi makuha yung high blood mo
19:44.3
sa 100 mg ng losartan,
19:46.3
dagdag tayo ibang gamot.
19:48.3
Bawal i-overdose.
19:50.3
Ang maganda lang sa losartan,
19:52.3
lumang gamot, may generic.
19:55.3
Pwedeng-pwede sa mga kababayan nating mahihirap.
19:57.3
Yung amlodipine, sinabi ko nga,
19:59.3
mas malakas. May maraming ding generic.
20:03.3
Sana po may tulong ito.
20:05.3
Share po natin sa ating kababayan.
